Băng huyết sau sinh là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Băng huyết sau sinh là một tai biến trong sản khoa vô cùng nguy hiểm, đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở các sản phụ trên thế giới. Vậy băng huyết sau sinh là gì? Nguyên nhân và cách điều trị như thế nào? Theo dõi ngay nội dung bài viết sau đây để có câu trả lời chi tiết.

Băng huyết sau sinh là gì?

Nhiều chị em nữ giới thắc mắc băng huyết sau sinh là gì? Băng huyết sau sinh (tên gọi trong tiếng Anh là Postpartum Hemorrhage) chính là tình trạng máu chảy trên 500ml đối với trường hợp sinh thường hoặc trên 1000ml đối với trường hợp mổ lấy thai. Mất máu trong băng huyết sau sinh có thể xảy ra ồ ạt, đột ngột hoặc cũng có thể là từ từ, kín đáo. Tuy nhiên, theo các chuyên gia giàu kinh nghiệm cách ước lượng này mang tính chủ quan và có thể không chính xác hoàn toàn.

Thêm vào đó, cùng một lượng máu mất đi nhưng ảnh hưởng trên những cá thể khác nhau là không giống nhau (ví dụ một người có cân nặng 50kg so với người có cân nặng 60kg, người trước đó bị thiếu máu trước đó so với người trước đó không có bị thiếu máu, trường hợp đơn thai so với trường hợp đa thai…). Vì lẽ đó, trên lâm sàng tình trạng băng huyết sau sinh có thể xác định dựa vào các yếu tố khách quan hơn như những biến động về mạch, huyết áp, Hematocrit, nước tiểu…

Tất cả chị em phụ nữ mang thai trên 20 tuần đều có nguy cơ chảy máu sau sinh. Mặc dù tỷ lệ tử vong ở sản phụ đã giảm đáng kể tại các nước phát triển, nhưng tình trạng băng huyết sau sinh vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho sản phụ nữ ở những khu vực khác (nhất là các nước đang phát triển hoặc chậm phát triển).

=> Hai loại băng huyết sau khi sinh

+ Băng huyết nguyên phát: Chính là tình trạng băng huyết sớm, xảy ra trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh

+ Băng huyết thứ phát: Chính là tình trạng băng huyết muộn xảy ra từ 24 giờ đến 12 tuần sau khi sinh hoặc có thể hơn. Về thời gian, băng huyết thứ phát kéo dài hơn băng huyết nguyên phát. Băng huyết sau sinh 1 tháng hoặc băng huyết sau sinh 2 - 3 tháng là vấn đề đáng lo ngại. Theo số liệu thống kê, cứ 100 sản phụ thì có 2 người gặp phải tình trạng băng huyết thứ phát.

Các yếu tố nguy cơ gây băng huyết sau khi sinh là gì?

+ Tuổi tác: Sản phụ càng lớn tuổi (trên 35 tuổi) càng có nguy cơ gặp phải tình trạng băng huyết sau sinh.

+ Chỉ số khối cơ thể (BMI): Phụ nữ mang thai bị béo phì có thể gia tăng biến chứng chảy máu trong và sau khi sinh. Sản phụ có BMI >30 có nguy cơ băng huyết cao gấp 1,5 lần so với những sản phụ có BMI trong khoảng từ 20 - 30.

+ Bệnh lý nội khoa: Tỷ lệ bị băng huyết sau khi sinh ở nhóm sản phụ mắc tiểu đường type 2 là 34% so với nhóm sản phụ không mắc bệnh tiểu đường là 6%. Ngoài ra, còn một số bệnh lý liên quan có thể tăng nguy cơ băng huyết sau sinh như hội chứng Marfan, Ehlers-danlos…

+ Tiền căn băng huyết sau sinh: Những sản phụ đã từng bị băng huyết sau sinh trước đó sẽ tăng nguy cơ băng huyết sau sinh gấp 2,2 lần.

Bên cạnh đó, hiện tượng băng huyết sau sinh hay hiện tượng băng huyết sau sinh 1 tháng còn do các yếu tố nguy cơ trong quá trình chuyển dạ như chuyển dạ kéo dài, chuyển dạ nhanh, chuyển dạ có sử dụng thuốc tăng co, tiền sản giật, cắt tầng sinh môn, tử cung quá căng (thai to, đa thai, đa ối), mổ lấy thai, nhiễm trùng ối, sinh con nặng trên 4kg, sinh con đầu lòng khi hơn 40 tuổi, dùng kẹp hoặc giác hút…

Khi có sự xuất hiện của các yếu tố nguy cơ này, bác sĩ chuyên khoa sẽ thận trọng theo dõi người mẹ để xử trí kịp thời tình trạng băng huyết. Tuy nhiên, tình trạng băng huyết sau sinh có thể xảy ra ngay cả khi không có các yếu tố nguy cơ, hay thậm chí không có bất cứ dấu hiệu nào cảnh báo trước đó.

Nguyên nhân gây ra hiện tượng băng huyết sau sinh là gì?

Nhiều người không biết nguyên nhân băng huyết sau sinh là gì, ngay cả những người gặp phải tình trạng này.

Quá trình chuyển dạ ở chị em phụ nữ thường diễn ra qua 3 giai đoạn là cổ tử cung xóa mở, sổ thai và sổ nhau – cầm máu. Sau khi sổ thai, tử cung của người mẹ co hồi lại để giảm thể tích. Do nhau thai không có tính đàn hồi nên khi tử cung thu nhỏ sẽ làm cho nhau tróc ra một phần khỏi vị trí bám. Máu từ nơi nhau bám chảy ra tạo thành khối máu tụ sau nhau, làm cho nhau tiếp tục bong ra. Các cơn co của tử cung sẽ tống nhau ra ngoài từ từ.

Theo cơ chế bình thường, sau giai đoạn sổ nhau, tử cung của người mẹ sẽ bắt đầu quá trình co thắt, các sợi cơ đan chéo của tử cung co rút ngắn lại siết các mạch máu của tử cung ở vị trí nhau bám như những nút thắt cùng với cơ chế đông máu bình thường của cơ thể sẽ tạo thành các cục máu đông ở mạch máu giúp máu ngưng chảy. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp bất thường khiến tử cung của người mẹ không co hồi được hoặc nhau không tróc và không sổ ra ngoài, hiện tượng băng huyết sẽ xảy ra. Vậy nguyên nhân gây băng huyết sau sinh là gì?

=> Một số nguyên nhân chính gây ra hiện tượng băng huyết sau sinh ở chị em phụ nữ đó là:

Đờ tử cung

Chiếm 80% nguyên nhân gây ra tình trạng băng huyết sau sinh, đờ tử cung xảy ra khi tử cung của người mẹ không thể co hồi sau khi em bé ra đời. Cơ tử cung không co đủ mạnh, máu vẫn tiếp tục chảy ra dẫn đến tình trạng băng huyết, mất máu quá nhiều.

Các yếu tố khiến cơ tử cung của người mẹ không co hồi sau sinh bao gồm:

- Sản phụ chuyển dạ kéo dài hoặc chuyển dạ nhanh.

- Tử cung của người mẹ căng giãn quá mức hoặc quá to.

- Sử dụng oxytocin hoặc những thuốc khác hoặc thực hiện gây mê toàn thân trong quá trình chuyển dạ.

- Bị nhiễm trùng ối, bị thiếu máu hoặc cơ thể sản phụ bị suy nhược.

- Sản phụ bị rối loạn máu đông, mang thai khi lớn tuổi (trên 35 tuổi).

- Bất thường của bánh nhau là nguyên nhân băng huyết sau sinh 1 tháng

Với những thai phụ có nhau bám thấp, nhau tiền đạo, nhau cài răng lược thường sẽ có khuynh hướng chảy máu nhiều sau khi sinh. Ngoài ra, diện tích bánh nhau lớn, khi bong ra sẽ chảy máu nhiều cũng có thể dẫn đến tình trạng băng huyết.

Tổn thương đường sinh dục

Nguyên nhân gây ra hiện tượng băng huyết sau sinh là gì? Tử cung, âm đạo của thai phụ bị vỡ hoặc rách cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng băng huyết kể cả sinh thường. Đây là biến chứng do khó sinh và cần phải can thiệp thủ thuật. Một số trường hợp chị em đẻ rơi, đẻ quá nhanh cũng có thể gây tổn thương lớn đến đường sinh dục

Rối loạn đông máu

Hiện tượng rối loạn đông máu ở sản phụ thường xảy ra trong các trường hợp như: Nhau bong non, tắc mạch ối, thai lưu, nhiễm trùng… Tùy thuộc vào mức độ mất máu cũng như việc phục hồi sức khỏe mà băng huyết sau sinh có thể gây ra những biến chứng nặng hay nhẹ khác nhau.

Dấu hiệu của hiện tượng băng huyết sau sinh là gì?

=> Hiện tượng băng huyết sau sinh có thể được cảnh báo bởi các triệu chứng sau đây:

- Khi băng huyết, sản phụ sẽ thấy chảy máu từ đường sinh dục. Máu chảy ra có màu đỏ tươi hoặc máu bầm, máu cục hoặc máu loãng. Lượng máu chảy ra sau sinh có thể ít hoặc nhiều.

- Máu ứ đọng trong buồng tử cung làm tử cung của sản phụ tăng thể tích. Đáy tử cung của sản phụ lên cao dần, to ra theo bề ngang mềm nhão.

- Tùy thuộc lượng máu bị mất mà sản phụ sẽ kèm theo các dấu hiệu như mạch nhanh, huyết áp giảm, da dẻ xanh xao, niêm mạc nhợt, tay chân lạnh, vã mồ hôi, khát nước, sốt cao, đau vùng bụng dưới…

Biến chứng của tình trạng băng huyết sau sinh là gì?

Tùy thuộc vào mức độ mất máu của mỗi sản phụ cũng như việc hồi sức, cầm máu có tích cực hay không, tình trạng băng huyết sau sinh có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nhẹ khác nhau cho mỗi người như choáng do giảm thể tích tuần hoàn, đưa đến tình trạng suy thận, suy đa cơ quan và tử vong. Băng huyết sau sinh cũng là yếu tố thuận lợi của nguy cơ nhiễm trùng hậu sản.

Biến chứng lâu dài của hiện tượng băng huyết sau sinh gồm thiếu máu, hội chứng Sheehan (do hoại tử tuyến yên dẫn đến tình trạng suy nhược, gầy ốm, mất sữa, rụng lông tóc, vô kinh), viêm tắc tĩnh mạch, không thể có thêm con trong trường hợp bắt buộc phải cắt bỏ tử cung.

Cách điều trị băng huyết sau sinh là gì?

Cách xử trí hiệu quả băng huyết sau sinh là gì? Khi tình trạng băng huyết sau sinh vừa xảy ra, cần tiến hành nhanh chóng các biện pháp cầm máu và hồi sức tích cực. Cùng với đó là tìm kiếm nguyên nhân gây băng huyết để đưa ra phác đồ xử trí băng huyết sau sinh phù hợp.

Trường hợp băng huyết do đờ tử cung

+ Triệu chứng

Với trường hợp sản phụ bị băng huyết do đờ tử cung sẽ thấy máu chảy ngay sau khi sổ nhau.

Tử cung bị giãn to, mềm nhão, co hồi kém hoặc thậm chí không co hồi, không có khối an toàn.

Có thể bị choáng nếu không điều trị kịp thời.

+ Xử trí

Với nguyên nhân do đờ tử cung, cách điều trị băng huyết sau sau sinh là gì? Tiến hành xoa bóp tử cung và sử dụng thuốc tăng co bóp để kích thích tử cung co thắt.

- Sử dụng thuốc co hồi tử cung như oxytocin, prostaglandin, methylergonovine.

- Truyền máu, dịch cùng các chế phẩm của máu;.

- Trong trường hợp nặng sẽ phẫu thuật kẹp mạch máu tử cung gây chảy máu. Gây tắc động mạch tử cung, bao gồm việc đưa các mảnh nhỏ vào động mạch tử cung để ngăn tình trạng máu đến tử cung.

- Nếu các phương pháp trên không hiệu quả sẽ chỉ định cắt tử cung.

Trường hợp băng huyết do bất thường bánh nhau

+ Triệu chứng

Hiện tượng này có 2 trường hợp:

Sót nhau, sót màng: Gây chảy máu ngay sau khi sổ nhau, tử cung của sản phụ co hồi kém, máu chảy rỉ rả, lượng máu có thể ít hoặc nhiều, máu đỏ tươi lẫn máu cục. Có thể phát hiện sớm qua kiểm tra nhau và màng nhau.

Nhau không bong: Nhau không bong trong khoảng 30 phút sau khi sổ thai hoặc sử dụng biện pháp xử trí tích cực của chuyển dạ nhưng không kết quả. Lúc này, nhau bám chặt, không chảy máu. Nhau cài răng lược bán phần thì sau khi sổ thai 30 phút nhau không bong hoàn toàn, chảy máu nhiều hay ít tùy theo diện tích nhau bong rộng hay hẹp.

+ Xử trí

Với trường hợp do sót nhau, sót màng: Truyền dịch tĩnh mạch ngay. Dùng thuốc giảm đau, tiến hành kiểm soát tử cung. Sử dụng kháng sinh toàn thân. Theo dõi mạch, huyết áp, mức độ chảy máu và co hồi tử cung. Nếu thiếu máu cấp thì hồi sức truyền máu.

Với trường hợp do nhau không bong: Nếu chảy máu sẽ bóc nhau và kiểm soát tử cung, tiến hành xoa đáy tử cung, hồi sức chống choáng, dùng kháng sinh.

- Nếu bị nhau cài răng lược bán phần chảy máu hoặc nhau cài răng lược toàn phần thì phải cắt bỏ tử cung.

- Nếu chảy máu nhiều thì cần hồi sức chống choáng, truyền máu cũng như phẫu thuật. Duy trì gò tử cung theo những nguyên tắc chung.

Trường hợp băng huyết do chấn thương đường sinh dục

+ Triệu chứng

Tử cung của sản phụ co hồi tốt nhưng máu đỏ tươi vẫn chảy ra, thăm khám thấy vết rách và máu tụ ở đường sinh dục.

+ Xử trí

Ngoài xử trí chung còn thêm bước khâu phục hồi đường sinh dục.

Nếu bị tụ máu, tùy theo vị trí, kích thước cũng như sự tiến triển của khối máu tụ để có cách xử trí thích hợp.

Nguyên tắc chung là phải phá khối máu tụ cũng như khâu cầm máu, tránh tái phát.

Trường hợp băng huyết do rối loạn đông máu

+ Triệu chứng

Có thể tiên phát do các bệnh lý về máu nhưng thường là thứ phát do tình trạng chảy máu nhiều, mất sinh sợi huyết.

Đông máu nội mạch lan tỏa có thể kết hợp với nguy cơ tiền sản giật nặng, thai chết trong tử cung, nhiễm trùng ối, thuyên tắc ối hay nhau bong non thể ẩn.

Tất cả các bệnh lý này có thể dẫn đến tình trạng tiêu sinh sợi huyết.

+ Xử trí

Chủ yếu điều trị nội khoa bằng máu tươi, các yếu tố đông máu và điều trị nguyên nhân.

=> Lưu ý: Cơ địa của mỗi người là khác nhau nên các triệu chứng đi kèm có thể không giống nhau.

Cách phòng tránh băng huyết sau sinh là gì?

Để giảm tỷ lệ tử vong do băng huyết sau sinh, cần phải dự phòng tình trạng băng huyết trước khi nó xảy ra. Nên dự phòng cho tất cả các trường hợp sinh nở ở phụ nữ. Một số nguyên tắc dự phòng băng huyết sau sinh cần nhớ đó là:

- Tránh để sản phụ chuyển dạ kéo dài, bằng cách theo dõi sát quá trình chuyển dạ.

- Tiêm oxytocin (10 IU) để phòng ngừa băng huyết sau sinh.

- Phòng ngừa tình trạng nhiễm trùng ối.

- Hết sức cẩn thận trong việc sử dụng các loại thuốc tê, mê, giảm đau trong chuyển dạ.

- Điều chỉnh các tình trạng rối loạn đông máu (nếu có) bằng cách dựa vào xét nghiệm đông máu toàn bộ, số lượng tiểu cầu cũng như hỏi kỹ tiền căn bệnh lý về máu. Khám chuyên khoa về nội huyết học khi cần thiết để có hướng điều trị tích cực.

- Không thực hiện các thủ thuật giúp sinh khi chưa đủ điều kiện hoặc không có chỉ định rõ ràng. Khi làm thủ thuật giúp sinh phải bảo đảm nhẹ nhàng và đúng kỹ thuật.

- Kiểm tra nhau thai thật kỹ, rà soát lòng tử cung ngay khi nghi ngờ có dấu hiệu sót nhau thai. Vì sót nhau thai chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng băng huyết.

- Kiểm tra tử cung của sản phụ nếu có vết mổ cũ, kiểm tra đường sinh dục của thai phụ nếu có thực hiện thủ thuật giúp sinh,

- Thực hiện các thủ thuật nạo phá thai không an toàn có thể dẫn tới tình trạng băng huyết. Vì vậy, chị em cần sinh đẻ có kế hoạch để tránh tuyệt đối việc thực hiện thủ thuật nạo phá thai.

- Cung cấp sắt, acid folic trong quá trình mang thai để ngừa tình trạng thiếu máu. Điều này sẽ giúp cho nguy cơ băng huyết sau sinh ít xảy ra hoặc nếu xảy ra với mức độ nhẹ, không gây biến chứng nguy hiểm.

- Để theo dõi thai kỳ tốt, nhằm sớm phát hiện các yếu tố nguy cơ cũng như có hướng xử trí kịp thời, các thai phụ cần chọn cho mình một cơ sở y tế uy tín có trang thiết bị hiện đại, bác sĩ chuyên khoa giỏi, giàu kinh nghiệm, quy trình chăm sóc thai sản an toàn…

Đồng hành cùng chị em phụ nữ trong suốt giai đoạn thai kỳ, Phòng khám đa khoa Hồng Phúc Biên Hòa mang đến những dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản tốt nhất, giúp chị em phụ nữ khỏe mạnh và an tâm hơn trong thai kỳ. Tại Phòng khám đa khoa Hồng Phúc Biên Hòa, đội ngũ bác sĩ sản phụ khoa trình độ chuyên môn cao và nhiều năm kinh nghiệm sẽ luôn bên cạnh chị em để theo dõi chặt chẽ, chăm sóc sức khỏe của chị em chu đáo nhất.

Bên cạnh đó, dịch vụ y tế chuyên nghiệp, thủ tục thăm khám nhanh gọn, thực hiện đơn giản, tiết kiệm thời gian, chi phí khám thai hợp lý… cũng là những điểm cộng giúp Phòng khám đa khoa Hồng Phúc Biên Hòa được lòng của nhiều chị em trên địa bàn.

Trên đây là những thông tin chia sẻ xoay quanh vấn đề băng huyết sau sinh là gì? Nguyên nhân và cách điều trị. Nếu còn điều gì thắc mắc, xin vui lòng gọi trực tiếp đến Hotline 0251.381.9288 hoặc nhấp vào khung tư vấn để được hỗ trợ tư vấn miễn phí.